مقایسه‌ی تطبیقی مقدمات قصاید خاقانی و متنبی

از آن‌جا که مقدمات قصاید عربی در نقد قدما از اهمیت خاصی برخوردار بوده و بزرگانی چون ابن رشیق قیروانی، ابوهلال عسکری، ابن اثیر، ثعالبی و...به نقد این قسمت از قصاید، اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند، ضروری می‌نماید در ادبیات فارسی نیز مقدمات قصاید شاعران بررسی شود. در این مقاله مقدمات قصاید خاقانی و متنبی بررسی شده است. روش تحقیق، به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی و حجم نمونه، کل قصاید دیوان خاقانی و متنبی است. با مطالعه و بررسی مقدمات قصاید دیوان این دو شاعر، مضامینی که در آغاز آن‌ها آمده، استخراج گردیده و با هم مقایسه‌ی شده‌اند. از مقایسه مقدمات قصاید این دو شاعر،چند نکته مستفاد می‌شود: 1. اهتمام متنبی به مقدمات قصاید خود بیش‌تر از خاقانی است؛ 2. مقدمات قصاید این دو شاعر بیش‌تر تقلید و تتبعی از قدما است؛ با این حال، از زیبایی خاصی برخوردارند؛ 3. مقدمات طللی، تغزلی، وصف فراق و شکوا از بیش‌ترین بسامد در دیوان متنبی برخوردار است؛ 4. در دیوان خاقانی، مقدمه‌ی وصف، حکمت و توحید و مقدمه شکوا و گلایه بسامد بیش‌تری دارد.